Rozwiązywanie problemów
Kompetencje proinnowacyjne to umiejętności i postawy, których niezależnie od posiadanej wiedzy i wykonywanego zawodu młodzi ludzie będą potrzebowali w przyszłości by skutecznie działać – w życiu prywanym, na rynku pracy i w sferze aktywności społecznej.
- Czym jest ta wiązka kompetencji?
Wiązka rozwiązywania problemów rozwija kompetencje proinnowacyjne umożliwiające uczniom i uczennicom analizę problemu z różnych perspektyw i jego gruntowne zrozumienie, projektowanie i realizację rozwiązań samodzielnie i we współpracy z innymi oraz poszukiwanie nieszablonowych rozwiązań dla problemów. Kompetencje te wspierają sprawne działanie w sytuacjach, gdy uczniowie muszą jednocześnie wykorzystywać wiele różnych umiejętności oraz gdy efekt działań jest nieprzewidywalny i zależy od jakości pracy uczniów na wielu poziomach: od planowania do ewaluacji własnych działań. Wiązka ta obejmuje postawę tolerancji dla wieloznaczności i nieprzewidywalności, uwzględnia także umiejętność rozumienia problemu oraz projektowania i realizacji rozwiązań. - Dlaczego ta wiązka kompetencji jest ważna w dzisiejszym świecie?
Dzisiejszy świat wymaga od uczniów radzenia sobie w sytuacji niepewnych i nieprzewidywalnych efektów działań – muszą oni umieć stosować i wykorzystywać różne swoje umiejętności jednocześnie. Uczniowie radzący sobie z rozwiązywaniem problemów potrafią spojrzeć na omawiane zagadnienie tak, aby dogłębnie zrozumieć problem. Kompetencje proinnowacyjne ujęte w tej wiązce dają uczniom umiejętność generowania pomysłów i pracy z nimi, co wiąże się z kreatywnością, a także z umiejętnością dostrzegania wartości w pomysłach innych. Dostrzegają pojawiające się trudności i umieją je rozwiązywać, pracując także z wieloma pomysłami na raz. W związku z rosnącą złożonością świata i malejącą liczbą zawodów, w których konieczne jest tylko rutynowe działanie, rozwiązywanie problemów to kompetencja niezbędna do funkcjonowania we współczesnej rzeczywistości.
Jakie elementy składają się na tę wiązkę kompetencji?
Projektowanie
i realizacja rozwiązań
→
• generowanie pomysłów i praca z nimi
• praca z wieloma pomysłami naraz
Rozumienie
problemu
→
• operacjonalizacja problemu
• rozumienie struktury, kontekstu
i perspektywy zagadnienia, używanie narzędzi rozumienia (analogie, metafory, wizualizacje)
• kadrowanie problemu
Tolerancja
dla
wieloznaczności i
nieprzewidywalności
→
• powstrzymywanie się od zbyt szybkich i pochopnych działań i decyzji
• szacunek do pomysłów innych osób
• proaktywna postawa wobec trudności i wyzwań
- Jak rozwijać tę wiązkę kompetencji w szkole i w projekcie?
W podstawie programowej w ramach celów kształcenia ogólnego wskazano jako cel 8. wyposażenie uczniów w taki zasób wiadomości oraz kształtowanie takich umiejętności, które pozwalają w sposób bardziej dojrzały i uporządkowany zrozumieć świat.
Dwie z siedmiu priorytetowych umiejętności rozwijanych w szkole podstawowej według podstawy programowej – „kreatywne rozwiązywanie problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem metod i narzędzi wywodzących się z informatyki, w tym programowanie” oraz „rozwiązywanie problemów, również z wykorzystaniem technik mediacyjnych” – dotyczą bezpośrednio tej wiązki. - Wiązka ta stanowi rozwinięcie czterech kompetencji proinnowacyjnych wskazanych w raporcie Szkoła dla innowatora: powstawania pomysłów, rozwiązywania problemów, kadrowania problemów oraz pracy nad wieloma problemami w tym samym czasie.
- Przedmioty, które dają szczególną okazję do rozwijania rozwiązywania problemów: język polski, języki obce, matematyka, fizyka, biologia, chemia, geografia, wiedza o społeczeństwie, informatyka, technika, wychowanie fizyczne, plastyka
- Metody, które szczególnie sprzyjają rozwijaniu rozwiązywania problemów: uczenie przez dociekanie, uczenie metodą eksperymentów, metody rozwijania kreatywności uczennic i uczniów, badawcze i społeczne projekty edukacyjne
- Narzędzia edukacyjne, które szczególnie sprzyjają rozwijaniu rozwiązywania problemów: zadania interdyscyplinarne i przewodnik, jak je tworzyć, przykłady projektów badawczych i przewodnik, jak je prowadzić, przykłady projektów społecznych i przewodnik, jak je prowadzić, programy pracy pracowni tematycznych i przewodnik, jak je tworzyć
- Praktyki dydaktyczne, które szczególnie sprzyjają rozwijaniu rozwiązywania problemów: informacja zwrotna, praca z błędem, zadawanie pytań
Eksperci
Posłuchaj co o komptencjach proinnowacyjnych mówią eksperci Szkoły dla innowatora